Delta T (ΔT) is het temperatuurverschil tussen de aanvoer en retour van een radiator of verwarmingssysteem. Voor installatiemonteurs is de juiste ΔT cruciaal: het bepaalt niet alleen de warmteafgifte van radiatoren, maar ook de efficiëntie van cv-ketels, warmtepompen of vloerverwarming en het comfort voor de klant.
Wat is ΔT precies en hoe hangen 90/70/20, 75/65/20 en 55/45/20 ermee samen?
- ΔT = aanvoertemperatuur – retourtemperatuur (in °C of K)
- 90/70/20: aanvoer 90°C, retour 70°C, kamertemperatuur 20°C
- 75/65/20: klassiek regime voor cv-ketels
- 55/45/20 en 45/35/20: lage temperatuursystemen (LT) voor warmtepompen en LT-radiatoren
Waarom beïnvloedt ΔT comfort, rendement en systeemwerking?
- Hoge ΔT: vaak efficiënt, vooral bij condensatieketels
- Lage ΔT: noodzakelijk bij warmtepompen (voor optimale COP) en vloerverwarming
- Te grote of te kleine ΔT kan wijzen op onbalans, luchtinsluiting of slibvorming
ΔT-doelwaarden per verwarmingssysteem
- Cv-ketel: ΔT meestal tussen 15–20 K (voor condensatievoordeel)
- Warmtepomp: ΔT 3–7 K (voor zo hoog mogelijke COP en hoge flow)
- Vloerverwarming: ΔT 5–7 K (vlakke, gelijkmatige warmtedistributie)
Meer inzicht in warmtepompen? Lees zeker onze warmtepomp foutcodes: praktische storingsdiagnose.
Formules voor warmteafgifte en debietberekening
De warmteafgifte van een radiator bereken je via:
- Q = m · c · ΔT
Met Q in kW, m = massadebiet (kg/s), c = soortelijke warmte water (4,18 kJ/kg·K) - In praktijk handig om te rekenen met: P (kW) = 0,86 × debiet (m³/h) × ΔT (K)
Rekenvoorbeeld
Gegeven warmtevraag: 2 kW bij ΔT = 15 K
Berekening debiet:
2 = 0,86 × debiet × 15 ⇒ debiet ≈ 2 / (0,86 × 15) ≈ 0,16 m³/h (160 liter/uur)
Hiermee stel je pomp en inregelventiel nauwkeurig af.
Meer rekenvoorbeelden vind je in onze gids debiet vloerverwarming berekenen: zo doe je het écht goed.
Stappenplan debietbepaling en pompinstellingen
- Bepaal het benodigde warmtevermogen per radiator (projectdata).
- Kies de juiste ΔT, afhankelijk van bron en afgiftesysteem.
- Bereken debiet:
P = 0,86 × debiet × ΔT → debiet per radiator/verdeler herleiden. - Stel de pomp in volgens pompgrafiek, start laag en verhoog alleen bij te hoge ΔT.
- Gebruik inregelventielen en TRV’s om individuele radiatorstromen af te stemmen.
- Meet ΔT on site met voelers en pas instellingen waar nodig aan.
Complexe systemen? Lees ook onze waterzijdig inregelen: praktische handleiding.
Radiatorvermogen aanpassen tussen temperatuurregimes
Gebruik de exponentmethode (n ≈ 1,3) om vermogen te corrigeren:
P₂ = P₁ × (ΔT₂ / ΔT₁)ⁿ
Voorbeeldberekening
- Bij 75/65/20 levert radiator 1000 W;
ΔT₁ = ((75+65)/2) – 20 = 50 K - Nieuw regime 55/45/20;
ΔT₂ = ((55+45)/2) – 20 = 30 K - Corrigeer vermogen:
1000 × (30/50)^1,3 ≈ 510 W
Conclusie: Bij lage temperatuur halveert het vermogen vaak. Denk aan grotere radiatoren of LT-convectoren en overweeg vloerverwarming als alternatief.
Meetstrategie ΔT on site
- Gebruik twee contactvoelers (aanvoer en retour) of oppervlaktethermometers.
- Meet snel op buis of radiator, eventueel met draadloze dataloggers.
- Laat het systeem minimaal 30 minuten stabiliseren voor correcte metingen.
- Documenteer alle metingen voor oplevering en storingsanalyse.
Oorzaken en oplossingen bij te lage ΔT
- Oorzaken: te hoog debiet (pomp te hard), open bypass, volledig open TRV’s
- Oplossingen: pompstand verlagen, bypass afsluiten, inregelventielen aandraaien
Oorzaken en oplossingen bij te hoge ΔT
- Oorzaken: te laag debiet (pomp te laag), lucht of slib in systeem, deels dichtgedraaide afsluiters
- Oplossingen: goed ontluchten, systeem spoelen, debiet verhogen, filters controleren
Wil je diepgaander storingsdiagnose? Lees onze warmtepomp foutcodes: praktische storingsdiagnose.
Veiligheid en kwaliteit bij Delta T-installaties
- Maximale aanvoer- en retourtemperaturen afhankelijke van radiatortype en leidingmateriaal
- Voorkom brandwonden: aanvoer max. 60°C bij ongecontroleerde radiatoren
- Volg ISSO-richtlijnen voor hydraulisch inregelen en documenteer zorgvuldig
- Gebruik inhibitor, vuilafscheider en ontluchter in systeemwater
- Controleer altijd fabrieksspecificaties voor druk- en temperatuurlimieten
- Leg alle gegevens vast in opleveringsdocumentatie
Checklist en handige tools voor installatiemonteurs
- Contactvoelers en oppervlaktethermometers
- Flowmeter of ultrasone debietmeter
- Inbussleutels, schroevendraaiers voor TRV’s/lockshieldventielen
- Pompgrafieken en drukverschilregelaar insteltools
- Logboek voor metingen en instellingen
Belangrijke opleverpunten
- Kloppende ΔT per radiator en verdeler?
- Debiet en pompinstelling conform berekeningen?
- Waterkwaliteit, filters en ontluchting gecontroleerd?
- Projectdocumentatie compleet en correct ingevuld?
Conclusie: ΔT inregelen is precisiewerk
Delta T radiator berekenen is meer dan een simpele formule. Door de juiste ΔT per systeem te kiezen, debiet en vermogen nauwkeurig te berekenen en te stellen, lever je een verwarmingssysteem dat efficiënt, veilig en toekomstbestendig functioneert. Vergeet daarbij niet de waterkwaliteit en documentatie, dat maakt het verschil als installatiemonteur!
Wil je meteen praktisch aan de slag? Bekijk dan ook onze debiet warmtepomp berekenen: praktisch stappenplan.
